Download en bekijk lesmateriaal voor groep 1 t/m 8 over schone energie, zonnepanelen en de energietransitie
Zonne-energie
Schooldakrevolutie brengt het schooldak in kaart
Stichting schooldakrevolutie
groep 8
In deze workshop leren kinderen uit groep 8 berekenen hoe hoog de energierekening van de school is en hoeveel zonnepanelen de school nodig heeft om het energieverbruik te compenseren. Ze leren berekenen hoeveel CO2 uitstoot ze met zonnepanelen kunnen besparen en via een dakinspectie kunnen ze beoordelen of het schooldak geschikt is voor zonnepanelen. Wees gerust: iedereen blijft met beide voeten op de grond.
Deze workshop wordt ervaren als behoorlijk uitdagend.
Sem & Saar en een schooldak vol toekomst
schooldag van de duurzaamheid
Groep 5 - 6
In deze workshop leren kinderen over zonne-energie. Ze gaan begrijpen hoe een zonnepaneel werkt door de uitleg in de instructievideo. Deze workshop is een combinatie van kennis opdoen, analyseren, samen werken en rekenen. Ze leren o.a. wat CO2 is, het verschil tussen grijze en groene energie en gaan op zoek naar mogelijkheden om energie te besparen op school.
De Non-Stop Zon campagne
stichting schooldakrevolutie
groep 5 t/m 8

De Non-Stop Zon campagne is speciaal voor kinderen en bestaat uit mooie actiekaarten die gratis beschikbaar zijn. Op deze kaarten schrijven leerlingen waarom zij het belangrijk vinden dat de school zonnepanelen krijgt. Je kunt met meerdere klassen op dezelfde school aan de slag. Op deze manier laten kinderen op school zien dat zij verduurzaming van hun school belangrijk vinden. Alle kaarten ingevuld? Overhandig ze dan aan de directeur, het schoolbestuur, de wethouder. Zij kunnen er voor zorgen dat de zonnepanelen op het schooldak komen.
De actiekaarten zijn ook een mooie manier om leerlingen te betrekken als de installatie van zonnepanelen al gepland is.
Een lesprogramma over zonnepanelen
Energieke Scholen
groep 5 - 6
Energieke Scholen is een lesprogramma waarmee leerlingen aan de slag gaan met energie en binnenmilieu om het schoolgebouw energiezuiniger en gezonder te maken.
Energieke Scholen bestaat uit verschillende modules. Zo is er ook een module over zonne-energie, speciaal voor scholen waar zonnepanelen geïnstalleerd worden. Tijdens de lessen van deze module maken leerlingen kennis met fossiele brandstoffen en duurzame energie. Daarnaast doen ze een aantal opdrachten rondom de zonnepanelen op het dak van de school.
Bouw een zonne-auto
www.ruimtevaartindeklas.nl
groep 8
Koken op zonne-energie I
www.natuurwetenschapentechniek.nl
groep 1 t/m 4

Op warme dagen is het mogelijk om een appeltje te bakken op zonne-energie. Bouw samen met de leerlingen een eenvoudige zonne-oven van zwart papier en aluminiumfolie. Na een aantal uurtjes in de zon is de oven lekker warm, dan kun je er bijvoorbeeld een paar stukjes appel met kaneel en suiker in bakken. Eetsmakelijk!
Koken op zonne-energie II
Museum Sonnenborgh
groep 5 t/m 8

Bouw een zonne-oven van een pizzadoos. Deze zonne-oven is iets moeilijker om te bouwen dan de bovenstaande oven en daarom geschikt voor wat oudere kinderen. Het beste moment om deze oven te gebruiken is als de zon hoog staat tussen 11.00 en 15.00. Leg er bijvoorbeeld marshmallows in, een paar schijfjes appel of brood met kruidenboter. Smullen maar!
SDG 7: Bouw een zonnemolen
17 doelen die je deelt
groep 5 t/m 8

17 doelen die je deelt is een handige wegwijzer langs de 17 Sustainable Development Goals. Per doel is er een interactieve digibordles ontwikkeld. Naast informatie over het doel leren kinderen ook hoe ze zelf met de verschillende doelen aan de slag moeten gaan.
Doel 7 gaat over de toegang tot betaalbare, betrouwbare, duurzame energie. Bij deze les hoort een proef: maak met de leerlingen een zonnemolen van een jampot zodat ze zelf duurzame energie op gaan wekken.
Zonnepanelen
Klokhuis
groep 5 t/m 8
In drie minuten legt Sosha uit hoe zonnepanelen gemaakt worden. Daarnaast legt ze ook uit hoe zonnepanelen elektriciteit opwekken.
Speelt de video niet goed af? Bekijk deze aflevering dan via YouTube.
Zonne-energie
Klokhuis
groep 5 t/m 8
In deze aflevering van Het Klokhuis legt Nienke uit hoe een zonnepaneel van zonlicht elektriciteit kan maken. Ze laat zien hoe je kunt koken op zonne-energie, bekijkt een heel bijzonder fietspad en bezoekt de TU Delft waar studenten bouwen aan een zonne-auto.
Deze aflevering duurt ongeveer 15 minuten. Speelt de video niet goed af? Bekijk de aflevering dan op de website van Het Klokhuis.
Inzicht in duurzame energieopwek
Klimaatakkoord
groep 5 t/m 8

Nederland wordt iedere dag een stukje duurzamer. Maar hoeveel elektriciteit wordt er eigenlijk al duurzaam opgewekt? Energieopwek.nl geeft antwoord op dit soort vragen. Of je nou benieuwd bent naar energie uit zon, wind, geothermie of warmtepompen. Of je nou wil weten hoeveel energie er momenteel opgewekt wordt, vorige week of vorige maand. Hier vind je het allemaal!
De Sunnybag
Stichting Schooldakrevolutie
groep 3 t/m 8

De Sunnybag is een vrolijke goodiebag om de komst van zonnepanelen feestelijk te vieren met de hele school. In de tas zit van alles om aan de slag te gaan met communicatie en educatie. Basisscholen die zonnepanelen krijgen kunnen deze tas aanvragen.
Klik op 'meer informatie' om te zien wat er allemaal in de Sunnybag zit.
Maak je eigen zonnecel
Science Space
groep 5 t/m 8

Maak via dit experiment je eigen zonnecel van bakpoeder en ervaar samen met leerlingen hoe het foto-elektrisch effect werkt. Om energie te krijgen moeten elektronen in beweging gebracht worden. Dat gebeurt in dit experiment door het licht dat op het metaal valt en het elektron naar de verduisterde pool wandelt. De bakpoederoplossing kan elektrische stroom geleiden en hierdoor heb je een gesloten circuit waaruit een elektrisch stroompje door vloeit.
Schone energie, de energietransitie en klimaatverandering
De Boom als bron van schone zuurstofrijke lucht
Natuurwijs
groep 3 - 4
Wist je dat alle energie uit de natuur komt? Mensen, dieren, planten en andere levende wezens hebben energie nodig om te leven, te bewegen en zich voort te planten. Ze halen de energie die ze nodig hebben uit voeding. Mensen hebben ook energie nodig om apparaten te laten werken. Laat de natuur onderdeel uitmaken van het klaslokaal en ga aan de hand van verschillende lesbrieven met de kinderen aan de slag.
Klimaatverandering voor jonge kinderen
Klimaatjes
groep 1 t/m 4

De Klimaatjes is een boekenreeks voor kinderen vanaf 5 jaar. Het doel is om grote vragen kleiner te maken zodat je er zelf mee aan de slag kunt zodat je zelf je leefomgeving fijn kunt houden. 'Natte Voeten' en 'Wat is het Warm' gaan beide over klimaatverandering, 'Warme Truien' gaat over energie. De boeken kosten €15,95 per stuk. Lesondersteuning en kleurplaten zijn gratis te downloaden.
Verhalen en lesideeën
De kracht van nieuwe energie
alle groepen

Het voorleesboek ‘De kracht van nieuwe energie’ is ontwikkeld voor de voorleesactie op de Dag van de Duurzaamheid op 10 oktober 2018. Alle verhalen in dit boek gaan over energie uit water, wind en zon. De verhalen zijn geschreven door pabo-studenten uit het hele land. Zij hebben zich daarbij laten inspireren door tekeningen en kunstwerken van basisschoolleerlingen over hetzelfde onderwerp. Bij de verschillende verhalen staan ook leuke lesideeën die makkelijk in de klas te doen zijn. Het boek is te bestellen voor €10,00, maar kan ook gratis gedownload worden.
Een leerlijn over energie
Evonturiers
alle groepen

Evonturiers is een doorlopende leerlijn voor basisschoolleerlingen ontwikkeld door de Missing Chapter Foundation. Het doel is om leerlingen kennis te laten maken met het thema 'energie' en zich gezamelijk in te zetten om energieverbruik te verminderen. Voor iedere leeftijdsgroep is kleurrijk lesmateriaal te bestellen tegen een kleine vergoeding. Een pakket voor 30 leerlingen inclusief boekjes en handleidingen kost €10,74. Een bijbehorend spel kost €9,90 (groep 1,2) of €13,95 (groep 3 t/m 8). De verzendkosten zijn €8,-.
Verhaal over het belang van de Noordpool
Wat ik de bomen wil vertellen
groep 1 t/m 4

Wat ik de bomen wil vertellen is een prachtig prentenboek voor kinderen van 5 t'm 8 jaar waarin een klein boompje allerlei veranderingen meemaakt op de Noordpool. Via dit verhaal leren kinderen meer over klimaatverandering, het belang van de Noordpool en de kwetsbaarheid van dit gebied.
Download ook de gratis lesbrief die bij dit boek hoort.
Auteur: Enzo Pérès-Labourdette
Prijs: €15,99
Leer alles over elektriciteit
Willewete elektriciteit
groep 3 - 4
Met Willewete Electriciteit kunnen kinderen vanaf 7 jaar alles leren over elektriciteit. Komt elektriciteit voor in de natuur? Wat is groene stroom? Is een stopcontact gevaarlijk? In dit boek staat ook een leuk versje, een proefje, een spelletje, een grote uitklappagina en een miniquiz, zodat jouw leerlingen echte experts worden.
Auteurs: Lucas Arnoldussen en Hiky Helmantel
Prijs: €16,95
Een sprookje over duurzame energie
Dorp in het donker
groep 1 - 2

Dorp in het Donker is een sprookje over duurzame energie voor kinderen vanaf 4 jaar. In het kabouterdorp valt de stroom steeds uit en iedereen heeft het koud omdat de verwarming het niet meer doet. Wim de trol en Jo de heks schieten de kabouters te hulp en zoeken naar een manier om het probleem op te lossen.
De ontwikkeling van dit boek is een initiatief van Expertisecentrum Duurzame Innovatie van Avans Hogeschool. Download ook de bijbehorende kleurplaat op de website van Uitgeverij Droomvallei.
Auteur: Esther van der Ham
Prijs: €14,95
Knutsel een windmolen
Byor
groep 1-2

Laat leerlingen zelf een windmolen knutselen met deze bouwplaat. Zijn windmolens saai of lelijk? Welnee, want deze kun je gewoon zelf versieren. Gebruik een aantal splitpennen zodat de wieken ook kunnen draaien.
De spectaculaire spaarlamp
NEMO
groep 3-4

Maak zelf elektriciteit en laat een spaarlamp branden met alleen je haar en een ballon. Dit experiment staat ook op de laatste bladzijden van Willewete Elektriciteit. Handig, want NEMO geeft net wat meer uitleg en informatie bij deze toegankelijke proef.
Meer korte experimenten voor thuis of in de klas vind je op de NEMO Ontdekpagina.
Memory & happertje over energiebesparing
Leefmilieu Brussels
groep 1 t/m 4

Laat leerlingen met deze spelletjes in aanraking komen met energiebesparing met twee korte spelletjes. Het memory spel bestaat uit 12 paar kaarten; bij iedere verspilling past een besparing. Het is aan de leerlingen om de juiste besparing bij de verspilling te zoeken. Het happertje is ongeveer op de zelfde manier ontworpen, achter iedere verspilling vind je de juiste besparing met een korte uitleg.
Energie besparen met Reus Gommaar
MOS Vlaanderen
groep 1-2
'Reus Gommaar is boos' is een prachtig online prentenboek voor kleuters. Reus Gommaar is een windmolen. Hij werkt hard om de mensen elektriciteit te bezorgen. Maar hij is boos wanneer hij ziet dat de mensen zoveel energie verspillen. Als de mensen niet naar hem willen luisteren beslist hij om zijn wieken stil te leggen. De lichten, de verwarming en de apparaten van de mensen vallen uit. De mensen geraken in paniek en niemand begrijpt wat er met Reus Gommaar is gebeurd. Een klein meisje begrijpt het wel. Samen maken ze een plan om energie te besparen.
Sem & Saar en de Milieubende
De milieubende
groep 5 - 6
Zijn jullie al echte milieuhelden? Doe hier de test met een leuke en leerzame quiz over schone energie. Je kunt de quiz in de klas spelen maar bijvoorbeeld ook op het schoolplein of in de gymzaal. Doe je hem in de klas dan kun je per kind 3 kaarten maken (een gele, een rode en een blauwe). Per vraag zijn 3 antwoordmogelijkheden. De kinderen houden de kaart omhoog met de kleur die past bij hun antwoord. Doe je de quiz buiten dan maak je drie vakken en geef je aan welk vak bij welke kleur hoort. De kinderen gaan vervolgens in het kleurvak staan dat hoor bij hun antwoord. Zo bewegen ze lekker en steken ze nog wat op ook.
Een visie op de energietransitie
Morgenland
groep 5 t/m 8
Morgenland is een korte animatiefilm (12') die een beeld geeft van ons land dat zich midden in de energietransitie bevindt. Het laat de veranderingen zien die wij ondergaan en die ons dagelijkse leven steeds meer zullen bepalen. De film is een volksvertelling en geschikt voor groep 7 en 8. Het is het verhaal van een samenleving die verandert en die jou uitnodigt om mee te doen. Je kunt hieronder het bijbehorende lesmateriaal downloaden.
Lessen voor een duurzame wereld
Toekomstkunde
groep 5 t/m 8
Zet in jouw lessen de toekomst centraal met Toekomstkunde. Dit lesprogramma is een initiatief van het Wereldnatuurfonds. Met korte lessen maak je thema's zoals duurzaamheid, klimaat en milieu op een simpele manier een belangrijk onderdeel in het onderwijs én laat je kinderen ontdekken wat zij kunnen doen voor een betere wereld. Meld je aan en ontvang iedere week een gratis nieuwe les gekoppeld aan de actualiteit. Als je eenmaal aangemeld bent is het ook mogelijk om toegang te krijgen tot eerder verstuurde lessen.
Klimaatverandering begrijpelijk maken
Palmen op de Noordpool
groep 5 t/m 8
In Palmen op de Noordpool wordt op een heldere en toegankelijke manier uitgelegd wat klimaatverandering nou precies is. In dit boek lees je niet alleen waarom het klimaat veranderd, maar ook welke onderzoeken er worden gedaan en welke twijfels sommige mensen hebben.
Palmen op de Noordpool is geschreven door Marc ter Horst. Op zijn website staat ook een gratis lesbrief en vind je nuttige bronnen die je kunt gebruiken in lessen over klimaatverandering. Daarnaast schreef Marc ook een artikel in Praxis Bulletin met concrete handreikingen en interessante proefjes die je in de klas kunt doen.
Marc komt ook graag een minicollege geven!
Auteur: Marc ter Horst
Prijs: €24,99
Speel de energietransitie na
Greenpeace
groep 7 - 8
De energietransitie is een enorme uitdaging. Met de Energie [R]evolutie speel je de energietransitie na en laat je kinderen uit groep 7 en 8 zelf ervaren welke verschillende belangen er allemaal meespelen. Verschillende groepjes bekijken het klimaatprobleem vanuit consumenten, de overheid, energieleveranciers en milieuorganisaties. De CO2 meter moet omlaag, maar hoe doe je dat samen?
Alle benodigdheden voor het spel zijn verkrijgbaar via de website van Greenpeace. Na een gratis registratie kun je het spel eenvoudig downloaden.
Het ijs smelt!
www.ruimtevaartindeklas.nl
groep 5 - 6

Welke effecten heeft het smeltende ijs op de Noord- en Zuidpool op onze zeespiegel? In deze les doen leerlingen een experiment met ijsblokjes zodat ze zelf de effecten van smeltend poolijs kunnen zien. Daarnaast experimenteren ze met de reflectie van donkere en lichte oppervlakten. Welke invloed heeft de kleur van een omgeving op ons klimaat?
Het broeikaseffect
www.ruimtevaartindeklas.nl
groep 7 - 8

Wat is de dampkring precies en hoe werkt het broeikaseffect? Met dit experiment bouwen leerlingen zelf een dampkring. Ze leren leren dat de dampkring heel erg belangrijk is voor het leven op aarde en wat de gevolgen zijn van het broeikaseffect. Als je ziet wat het broeikaseffect is, kun je ook beter de gevolgen ervan op het klimaat begrijpen.
Stijgende zeespiegel
NEMO
groep 5-6

Door de opwarming van de aarde stijgt de zeespiegel. Maar de niet al het smeltende poolijs zorgt voor een stijging van de zeespiegel. Hoe dat komt? Kom hier achter door dit korte experiment te doen.
Meer korte experimenten voor thuis of in de klas vind je op de NEMO Ontdekpagina.
Hijsen op windenergie
NEMO
groep 5-6

Nu worden windmolens gebouwd om energie mee te maken, maar vroeger werden ze ook gebouwd om zware dingen op te tillen. Tijdens dit experiment bouwen leerlingen een kleine windmolen en tillen hiermee een bekertje op.
Meer korte experimenten voor thuis of in de klas vind je op de NEMO Ontdekpagina.
Leren over weer & klimaat
Wetenschapsknooppunt - Universiteit Leiden
groep 7 - 8

Met dit lespakket behandel je het thema weer en klimaat in 6 lessen. De lessen hebben een logische opbouw van het plaatselijke weer via wereldwijde klimaatzones naar klimaatonderzoek. Onderdeel van de lessen is het uitvoeren van een eigen onderzoek . Zo kunnen leerlingen bijvoorbeeld het klimaat nabootsen of het broeikas effect onderzoeken in een zelfgebouwde broeikas. Het hele lespakket is gratis aan te vragen via het Wetenschapsknooppunt van de Universiteit Leiden. Na inschrijving krijg je de link naar de handleiding, het werkboek en digibordles toegestuurd.
Antwoorden van wetenschappers
Klimaat Helpdesk - Universiteit Utrecht
groep 5 t/m 8

Bij de KlimaatHelpdesk kan iedereen terecht met vragen over klimaatverandering. Heb je een vraag gesteld, dan wordt deze door wetenschappers en experts beantwoord. Op de website staan al een heel aantal vragen met antwoorden. Staan de vragen van jouw leerlingen er niet bij? Laat ze de vraag dan insturen!
Energie besparen doe je samen
Junior Energiecoach
groep 4 t/m 8
Welke apparaten slurpen de meeste stroom? Hoeveel lampen branden er eigenlijk in jouw huis? Junior Energiecoach is een energiespel voor kinderen van 7 t/m 12 jaar en hun gezin. Met het startpakket via de post, online challenges, experimenten en winacties gaan jullie vijf weken lang, zo’n 15 tot 30 minuten per week aan de slag. Ook steeds meer schoolklassen doen mee! Er zijn twee rondes per jaar; in oktober en maart. Op steeds meer plekken in Nederland kun je gratis meedoen. Meer weten? Kijk snel op de website
Een escaperoom over windenergie
Rijksoverheid
groep 6 t/m 8

Van Wind naar Watt is een digitale escaperoom waarmee leerlingen helpen om een windturbine weer te laten draaien. Hiervoor moeten zich hiervoor eerst verdiepen in windenergie. Hoe werkt een windturbine, wat komt erbij kijken om die te bouwen? En waarom stapt Nederland over op nieuwe energiebronnen? In drie korte filmpjes krijgen de leerlingen de informatie waarmee ze met elkaar de ‘escaperoom’-spellen in de klas oplossen. Lukt het ze de juiste code te achterhalen? Dan kan de windturbine op zee weer draaien!
Het lespakket bestaat uit drie lessen. Alle lessen hebben dezelfde structuur en duren ieder ongeveer drie kwartier. Per jaar starten er meerdere rondes. Houd de website in de gaten wanneer deze rondes starten.
Geef Rotterdam weer stroom
Kraak'm
groep 6 t/m 8

De 'Actiegroep Tegen Kolencentrales' heeft gedreigd de stroom in Rotterdam uit te zetten. In de verschillende koffers vinden leerlingen belangrijke aanwijzingen om dit te voorkomen.
Dit is een leuke, korte escaperoom waarbij helaas de context van het spel niet wordt toegelicht. Het is goed om het voor of na het spel het hier wel met de leerlingen over te hebben. Waarom wil deze actiegroep de kolencentrales sluiten? Wat voor stroom produceert een kolencentrale? Wat zijn alternatieve oplossingen om Rotterdam van stroom te voorzien?
Een les over olie, het zwarte goud
Greenpeace
groep 7 - 8

Met deze verdiepingsopdracht leren leerlingen hoe olie ontstaat, waarvoor het wordt gebruikt, maar ook waarom olie landen macht geeft en welke alternatieve energiebronnen er zijn. Tijdens deze opdracht werken leerlingen met brononderzoek en de atlas.
Het lesmateriaal bij deze opdracht is gratis te downloaden na registratie op de website van Greenpeace.
Samen voor het klimaat
Europese Commissie
groep 7 - 8

Onze planeet, onze toekomst is een online platform opgezet door de Europese Commissie. Het is een platform voor jongeren van 11 tot 16 jaar kan helpen de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering beter te leren begrijpen. Tegelijk vinden zij hier oplossingen over hoe we onze samenleving klimaatvriendelijk kunnen maken. Het platform combineert wetenschap, interessante feiten en cijfers, activiteiten en interactieve bronnen op een toegankelijke manier en biedt leerlingen de mogelijkheid om op hun eigen manier door de inhoud te navigeren.
Voor docenten is er een Lerarenpunt met lesmateriaal.
Jeugdjournaal special: klimaat
Jeugdjournaal
groep 5 t/m 8

Wat is klimaatverandering? Wat zijn de gevolgen? En is het klimaat nog te redden? Dat en nog veel meer hoor je in dit speciale NOS Jeugdjournaal over het klimaat en de toekomst.
Gebruik deze aflevering bijvoorbeeld voor een discussie in de klas: welke andere manieren van duurzaam leven kun jij bedenken? Hoe kan een eerlijke en duurzame toekomst er nog meer uitzien?
Kom zelf in actie voor de planeet
Planeet in Actie
groep 7 - 8
Met Planeet in Actie haal je inspiratie en ondernemerschap in de klas. Jouw leerlingen komen tijdens deze kosteloze lessenserie van 4 weken in actie voor de planeet. Via interactieve lessen komen ze in aanraking met onderwerpen als circulaire economie, vervuiling, opwarming van de aarde en landschapsherstel. Een gastdocent van Planeet in Actie komt twee keer langs op school. De benodigde lesmaterialen voor de lessen die je zelf geeft krijg je tijdig aangeleverd, zodat je gemakkelijk aan de slag kunt!
Tijdens Planeet in Actie zien jouw leerlingen positieve voorbeelden, ontwikkelen ze hun ondernemerschaps- en sociale innovatievaardigheden en ontdekken ze hoe ze samen verschil kunnen maken. Deze lessenserie is volledig kosteloos.
Hoeveel energie verbruikt een huis?
Oculus Film ism TU Delft
groep 5 t/m 8
Alle apparaten in huis kost energie, maar hoe wordt die geleverd? In deze film wordt het energieverbruik gevisualiseerd door roeiers, energieslaven, die in de kelder van het huis de benodigde energie opwekken.Deze korte film biedt mooie aanknopingspunten om met leerlingen in gesprek te gaan over hun eigen energieverbruik.
Hoeveel energie kost een broodrooster?
The Toaster Challenge
groep 5 t/m 8
In deze korte video - Engels gesproken - neemt wielrenner Robert Förstemann het op tegen een broodrooster. Zo lang als Robert kracht geeft, kan het rooster een stukje brood roosteren. Hoe lang houdt Robert dit vol?
Ook deze video is een mooi aanknopingspunt om het met leerlingen te hebben over energieverbruik en energiebesparing.
Boekentips

Grijp de macht! biedt kinderen vanaf 10 jaar praktische tips hoe zij ideeën om kunnen zetten in acties. Dit boek gaat niet over waar je voor of tegen moet zijn, maar laat zien dat - hoe jong je ook bent- jij het in je hebt om de wereld te verbeteren.

Dit is de ultieme weetjes-encyclopedie over het milieu en het klimaat. In 123 weetjes leren kinderen vanaf 10 jaar wat het klimaat precies is, waarom het klimaat verandert en wat hiervan de gevolgen zijn. Weetje 114 gaat over zonne-energie, weetjes 121, 122 en 123 gaan over wat kinderen zelf kunnen doen tegen klimaatverandering.

Borealis is een spannend verhaal over 180 kinderen die zijn ontvoerd naar Borealis. Deze plek wordt gerund door de Crew en beheerst door de Trias. De Trias gelooft dat de wereld door een klimaatramp zal vergaan en heeft de 180 ontvoerde kinderen uitverkoren voor een bijzondere toekomst. Een boek voor kinderen vanaf 11 jaar dat aanzet tot nadenken over klimaatproblemen.

Adinde en Edwin komen vast te zitten op Schiermonnikoog. Zelfs de veerboot komt vast te zitten in het ijs. Het poolhondje Larski heeft een moedig plan... De onderliggende boodschap van dit boek is dat klimaatproblemen serieuzer genomen moeten worden. Larski slaat alarm is een spannend boek voor kinderen vanaf 8 jaar met een belangrijke boodschap. Want "het klimaat is eigenlijk het gemiddelde weer van dertig jaar", leert Irene van haar opa.

Dit boek voor kinderen vanaf 10 jaar gaat over de bekende klimaatactivist Greta Thunberg. Nu is Greta een bekende actievoerder, maar ooit begon ze helemaal alleen. Greta's verhaal laat zien dat iedereen zich in kan zetten voor een beter klimaat. In het boek staan ook veel tips hoe je zelf een verschil kan maken.

Een sprookje voor kinderen vanaf 12 jaar. Julia gaat stage lopen bij Solide, het bedrijf van Alphons G. Bovenwoning. Het bedrijf houdt zich bezig met de winning van olie, gas en kolen. Julia ontdekt dat Bovenwoning verslaafd is aan hebzuchtgas. Ze verzint een list om hem van zijn verslaving af te helpen. Ook benadert ze de kinderen van de rijke directeuren van de grote energiebedrijven. Om het milieu te redden, bedenken ze samen een gewaagd plan.

Eén muis – PM3 – krijgt de opdracht om vriendschap te sluiten met Emma. Hij vertelt haar dat de muizen haar hulp nodig hebben om de Duimtop onder hen te verspreiden. In ruil daarvoor blijken de muizen ook heel veel voor haar te kunnen betekenen… zowel voor haar familie, haar vrienden én voor de aarde. Voor kinderen vanaf 9 jaar.

In Oud genoeg om de aarde te redden vind je twaalf verhalen van echte kinderen die helpen om de aarde te behouden. Met hun enthousiasme kregen deze kinderen ook gemeenten, overheden en besturen mee. Zij laten zien dat jij ook iets kunt doen voor het milieu, hoe jong je ook bent! De verhalen zijn enorm inspirerend en geven hoop. Voor kinderen vanaf 7 jaar.

Welke landen stoten het meeste CO2 uit? Welke steden krijgen te maken met de zeespiegelstijging? Hoe ziet het poolijs er over tien jaar uit? En welke landen maken op een slimme manier gebruik van duurzame energiebronnen? Begrijp de oorzaken van klimaatverandering, van fossiele brandstoffen en landbouw tot mode. Bekijk de impact van klimaatverandering, zoals opwarming van de aarde en extreem weer. En ontdek wat jij kunt doen om de impact van klimaatverandering te verminderen. Voor kinderen vanaf 7 jaar.
technische sets met zonnepanelen
Lego

Heeft jouw school Lego Education om eenvoudige en aangedreven machines te bouwen (set 9686)? Overweeg dan eens om de aanvulset duurzame energie aan te schaffen. Met deze set experimenteren leerlingen zelf met energie uit zon, water en wind.
Deze set kost ongeveer €140.
Fischertechnik

Fishertechnik biedt een complete set waarin leerlingen zelf aan de slag kunnen gaan met groene energie. Bouw zelf een windmolen, auto of reuzenrad op zonne-energie Er is ook een eenvoudigere set te koop waarmee minder modellen gebouwd kunnen worden.
De uitgebreide set kost ongeveer €200 en de eenvoudigere set ongeveer €100.
BYOR

De BYOR school-kit is de meest volledige BYOR-kit die er is; met onderdelen, opzetstukjes en plastic sjablonen. Met deze kit kunnen leerlingen zelf een robot, installatie of machine bouwen van dozen, toiletrollen en ander restmateriaal. Aan de slag met een bouwwerk op zonne-energie is ook mogelijk. Deze set is geschikt voor de bovenbouw van het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Lessen bestaan uit leswijzers en werkboekjes. De School-kit wordt geleverd in een hard-plastic opbergkist voor praktische toepassing.
Deze set kost €249,95 twee losse zonnepanelen kosten €39,95.
Verdiepen en onderzoeken met een gastdocent
Maak van de natuur een klaslokaal
Natuurwijs
Ga met kinderen de natuur in onder leiding van een deskundige NatuurWijzer. De programma's van NatuurWijs worden altijd samengesteld met de leerkracht zodat het aansluit bij de omgeving waarin de school ligt. Bos-, heide- of polderlandschappen er valt altijd van alles te leren en te beleven. Naar aanleiding van de installatie van zonnepanelen op school kan een NatuurWijzer ook het grotere verhaal van de energietransitie laten zien door leerlingen mee te nemen naar een zonne- of windpark in de buurt. Waar je ook naartoe gaat met de klas, de focus zal altijd liggen op het zelf beleven en ervaren van natuur.
Ben jij al een milieuheld?
De Milieubende
Een project voor groep 7 en 8 waarin educatie over duurzaamheid wordt gecombineerd met theater in de klas. Twee acteurs overvallen de klas, spelen een korte voorstelling en doen de Milieuhelden-workshop. Op deze manier ontdekt ieder kind welk type Milieuheld zij zijn en hoe zij bij kunnen dragen aan een beter klimaat. Na de workshop werkt de klas allerlei ideeën uit voor een beter klimaat in een groot Milieuheldenboek. Zo blijven leerlingen nog een tijdje aan de slag blijft met de thema’s milieu, klimaat en energie. Dit boek wordt later teruggestuurd naar de Milieubende en vormt de inzending voor de Klimaatheldenwedstrijd. Het is ook mogelijk om tijdens de Milieuhelden-workshop te videobellen met een klas elders ter wereld om te praten over welke impact klimaatverandering heeft op kinderen in andere werelddelen.
Aan de slag met de Junior Global Goals
Schooldag van de duurzaamheid
Tijdens een Schooldag van de Duurzaamheid ervaren basisschoolleerlingen in één dag spelenderwijs wat de Sustainable Development Goals van de VN zijn zijn. Tijdens een Schooldag van de Duurzaamheid gaan leerlingen zelf aan de slag met de verschillende werelddoelen. Er kan een Schooldag van de Duurzaamheid georganiseerd worden op individuele scholen, met meerdere scholen, in samenwerking met gemeenten of een dag waarmee verbinding wordt gezocht tussen gemeente, het onderwijs, het lokale bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.
Wat zijn de junior global goals?
Begin vandaag voor morgen! Om de 17 volwassen duurzame ontwikkelingsdoelen toegankelijker te maken voor kinderen heeft Schooldag van de Duurzaamheid deze doelen vertaalt naar 7 Junior Global Goals. Zo worden de SDGs begrijpelijker voor kinderen en vormen zij een opstap naar de volwassen werelddoelen. In deze video's kunnen leerlingen kennismaken met de verschillende Junior Global Goals en in het bijzonder met het Junior Global Goal 'schone energie'.
Bouw je eigen robot
BYOR
BYOR staat voor Build Your Own Robot en laat kinderen vanaf 7 jaar op een toegankelijke manier met techniek aan de slag gaan. Leerlingen bouwen een eigen robot van dozen, toiletrollen of plastic verpakkingen en maken deze interactief door de elektronische onderdelen te bevestigen op het bouwwerk. Tijdens de workshop gaan leerlingen samen brainstormen, onderzoek doen, ontwerpen, prototypes bouwen, testen en presenteren het resultaat aan de klas. Afhankelijk van de wensen en beschikbare tijd kan de ontwerpcyclus worden ingekort of uitgebreid. Ook het thema van de workshop wordt in overleg ingevuld. Aan de slag met zonnepanelen behoort zeker tot de mogelijkheden!
Willen de kinderen na de workshop door blijven bouwen? Dat kan met de speciale schoolkit.
Een minicollege klimaatverandering
Marc ter Horst
Het minicollege over klimaatverandering van Marc ter Horst is een interactieve presentatie vol spannende verhalen, grappige illustraties en praktische tips. Zonder doemverhalen, moeilijke woorden en opgeheven vingertje. In een half uur weten leerlingen van groep 5 t/m 8 hoe het zit en hoe ze nieuws over het klimaat beter kunnen plaatsen. Daarna is er volop tijd voor vragen. Het college wordt afgesloten met de grote Palmen op de Noordpool quiz.
Dit minicollege is te boeken via de Schrijverscentrale en kan momenteel ook digitaal gegeven worden.
Een bredere kijk op verduurzaming
De school van binnen uit verduurzamen
Eco-schools
Eco-Schools gaat ervan uit dat het schoolgebouw mooi lesmateriaal kan vormen. De kern van dit programma gaat om het van binnenuit verduurzamen van de school door leerlingen. Op deze manier worden leerlingen gestimuleerd tot duurzaam denken en doen in hun eigen omgeving en op een praktische manier. Dit intensieve programma zorgt ervoor dat verduurzaming van schoolgebouw en onderwijs integraal aangepakt wordt. Daarnaast wordt door het meerjarig karakter continuïteit van duurzame ontwikkeling op school gewaarborgd. Wereldwijd doen er al meer dan 19 miljoen leerlingen in 67 landen mee. Eco-Schools is door de Verenigde Naties erkend als leidend programma in het realiseren van onderwijs voor duurzame ontwikkeling.
Samen werken aan energie-besparing
Energy challenges
Tijdens een Energy Challenge worden leerlingen uit groep 5 en 6 meegenomen in het verduurzamen van het schoolgebouw. Onder begeleiding monitoren ze het energieverbruik en inventariseren hoe en waar er energie bespaart kan worden. Daarna gaan ze zelf aan de slag en voeren campagne om zelf zoveel mogelijk energie te besparen en gaan de strijd aan met andere scholen. Dit programma combineert gedrag en techniek en laat leerlingen zelf het verschil maken. Energy Challenges bestaat uit een campagne traject en een techniek traject en duurt ongeveer een jaar.
Ontdekken in een mobiel laboratorium
wattson's lab
Het Wattsons lab is een mobiel laboratorium dat een aantal weken in de school komt te staan met een volledig verzorgd programma voor kinderen van groep 1 t/m 8. In het laboratorium maken de leerlingen kennis met de Wattsons die hen meenemen in de wereld van duurzaamheid. De Wattsons laten de leerlingen zelf aan de slag gaan met opdrachten over energie, afval, eten en water. Het Wattsons lab kan zowel worden aangeboden als project of uitgevoerd worden naast het reguliere onderwijs.