Schooldakrevolutie bereikt kantelpunt

Eind 2024 stopt Stichting Schooldakrevolutie, leve de revolutie op schooldaken! Ons einddoel als stichting is in zicht. Echter, de revolutie op schooldaken gaat door!

50% van de geschikte schooldaken voorzien van zonnepanelen

De schooldakrevolutie bereikt een kantelpunt: naar verwachting is 50% van de geschikte schooldaken eind 2024 voorzien van zonnepanelen. Dat zijn 4.000 schooldaken waaronder ruim 1,1 miljoen leerlingen leren op en over zonnestroom. De aanjagende rol van Stichting Schooldakrevolutie raakt uitgespeeld. Ons einddoel is in zicht en het vliegwiel is in gang gezet. Vandaar dat we op 31 december 2024 de deuren van de stichting sluiten. Echter, de revolutie op schooldaken gaat door!

Stichting Schooldakrevolutie stopt, leve de revolutie op schooldaken! 

Goed nieuws: onze huidige projectmanagers geven in 2025, los van de stichting, vervolg aan de revolutie op schooldaken. Het doel van de stichting is dan immers behaald, maar de klus is nog niet geheel geklaard. Er zijn nóg meer geschikte schooldaken. Bovendien is de verduurzamingsopgave per schoolgebouw omvangrijker: Wat kan er nog meer naast zonnepanelen? Hoe zit dat met netcongestie? Schoolbesturen en gemeenten hebben blijvend behoefte aan ontzorging.

Daarom bundelen onze huidige projectmanagers vanaf 2025 hun kennis en expertise. Zo houden zij de vaart in de revolutie op schooldaken gaande. Het is nog niet bekend hoe die samenwerking er exact uit gaat zien. Zij verkennen nu hoe een samenwerkingsverband, los van de stichting, eruitziet. Hun gezamenlijke ambitie is om zich in te blijven zetten voor het ontzorgen en onafhankelijk adviseren van schoolbesturen en gemeenten. Waarbij zij bovendien inzetten op zowel het opwekken van energie als energieopslag voor alle soorten maatschappelijk vastgoed. Wordt vervolgd!

Het ontketenen van de schooldakrevolutie

Zonnepanelen op schooldaken? Gewoon doen! We ontketenen een schooldakrevolutie! Zo startten wij in de zomer van 2016 als stichting de schooldakrevolutie. Scholen zijn voor iedereen. Zonnedaken zijn concreet en tastbaar, en bovendien de opstap naar een duurzaam schoolgebouw. Roebyem Anders, Urgenda en NL2025 zijn de initiatiefnemers van de Schooldakrevolutie. Ontstaan vanuit de verwondering dat op scholen zo weinig aan verduurzaming werd gedaan. Met steun vanuit het Rijk hebben we de eerste stappen van de schooldakrevolutie vormgegeven. Om alle barrières voor zonnepanelen op scholen te doorbreken en de energietransitie te versnellen.

Barrières doorbroken

Sinds het uitroepen van de schooldakrevolutie zijn wij de onafhankelijke, pro-actieve aanjagers van zonnepanelen op schooldaken. Geen dikke rapporten, maar gewoon doen. Samen stappen zetten en vooral vaart maken. Gelukkig is er veel veranderd sinds 2016 en zien we dat een aantal eerdere barrières doorbroken zijn:

• zonnepanelen zijn gemeengoed geworden
• zon-op-dak is slim en maatschappelijk onomstreden en als zodanig verankerd in de doelstellingen van alle 30 RESen (Regionale Energiestrategieën)
• verduurzaming van onderwijsvastgoed is steeds meer geborgd in wettelijke verplichtingen
• de stap naar zonnepanelen is niet langer onontgonnen terrein, maar er is sprake van een professioneel ‘ecosysteem’ van zowel markt als overheid
• de focus verschuift van zonnepanelen naar een integrale duurzame energievoorziening (bijvoorbeeld energieopslag)
• het onderwerp duurzaamheid krijgt steeds meer aandacht in het onderwijs

Ruim 1,1 miljoen leerlingen leren op schone energie van eigen schooldak

Het aanjagen van de schooldakrevolutie, hoe doe je dat? Gemeenten en schoolbesturen proactief benaderen. Om vervolgens te laten zien wat mogelijk is. Niet morgen, maar nu. De behoefte aan ontzorging is groot, zodat scholen zich op hun primaire onderwijstaak kunnen richten. De schooldakrevolutie bleek al snel meer een marathon dan een sprint te zijn. De gezette stappen in aantallen:

• We hadden contact met 80% van alle schoolbesturen in Nederland
• Er zijn meer dan 15.000 gesprekken gevoerd en kennisdossiers toegelicht
• Ruim 3.000 besluitvormingsdocumenten zijn opgesteld
• De behoefte aan ontzorging bleef en breidde uit naar de realisatie, waardoor we vervolgens ruim 400 scholen geholpen hebben met projectmanagement

Naar verwachting hebben eind 2024 ruim 4.000 scholen de stap gezet naar schone energie van eigen schooldak.

Hierdoor wekken zo’n 740.000 zonnepanelen circa 244.000 MWh per jaar op en leren ruim 1,1 miljoen leerlingen kinderen op en over zonne-energie.

Landelijke impact samen met provincies, gemeenten en RESen

Met dank aan provinciale opdrachten, hebben we onze basisdienstverlening binnen 9 provincies beschikbaar kunnen stellen aan alle gemeenten. Dat wil zeggen dat deze gemeenten kosteloos gebruik maakten van scholenlijsten, schooldakkaarten, ondersteuning bij communicatie en het workshopportaal. In totaal hebben we met 235 verschillende gemeenten de mogelijkheden verkend. Vanuit 55 gemeenten verspreid door heel Nederland hebben we diverse klussen voor schoolbesturen geklaard. Kortom, een landelijk bereik met een compact team en veel betrokken provincies, gemeenten en verbinders vanuit de RESen (Regionale Energiestrategieën).

Stuwende krachten voor verdere versnelling

We zien een aantal stuwende krachten voor de revolutie op schooldaken. Ten eerste is zon-op-dak maatschappelijk onomstreden, dankzij de zogeheten ‘zonneladder’. Vanaf 2027 zijn scholen vanuit de herziene Europese richtlijn energieprestatie gebouwen (EPBD IV) wettelijk verplicht om hun daken van zonnepanelen te voorzien (lees verder in dit artikel). Nu al zijn zonnepanelen veelal verplicht door het Bouwbesluit bij zowel renovatie als nieuwbouw van schoolgebouwen. De duurzame IHP-plicht (vanaf 2025) bevordert bovendien dat bij renovatie en nieuwbouw schooldaken gebruikt worden voor energie-opwek. Voor een overzicht, bekijk de visuele weergave van het beleidspad verduurzaming onderwijs van Scholen op Koers.

Bovengenoemd krachtenveld van wettelijke verplichtingen zorgt voor de benodigde invulling van de doelen uit de routekaart die de sector onder leiding van de PO-raad, VO-raad en VNG heeft ontwikkeld. Goed om te weten: een herijkte versie wordt in november 2024 gepubliceerd.

Vervolgstappen in een volwassen ecosysteem

Decentrale overheden zijn flink op gang gekomen binnen de energietransitie. Bovendien maken de verbindende rol van de RES-regio’s en de actieve bijdragen van gemeenten een sterk groeiende impact. In het Klimaatakkoord en de RESen is zon-op-dak een belangrijk onderdeel van de ambities om gestelde doelstellingen te behalen. Om de uitvoering van het beleid door gemeenten en provincies kracht bij te zetten, is dankzij de CDOKE (capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid) meer budget beschikbaar voor de daadwerkelijke invulling van verduurzamingsprojecten in gemeentelijke portefeuilles.

Dankzij het doorlopende ontzorgingsprogramma klein maatschappelijk vastgoed (tot en met 2030) worden 2.300 scholen actief geholpen om te verduurzamen. Grotere schoolbesturen (met meer dan 10 schoolgebouwen), die niet voor het ontzorgloket in aanmerking komen, schakelen regelmatig professionele bestuurskantoren in. Bovendien worden met de transitie naar het Duurzame Meerjaren Onderhoudsplan (DMJOP) ook de benodigde voorzieningen (inclusief zonnepanelen) verankerd in het huisvestingsbeleid en de bijbehorende begrotingen van schoolbesturen. Waarbij zowel schoolbesturen als gemeenten als opdrachtgever inmiddels kunnen rekenen op professionele marktpartijen.

Zelf stappen zetten met ondersteuning vanuit integrale programma’s

De deadline voor het behalen van de doelen voor 2030 uit het Klimaatakkoord komt steeds dichterbij. Zelf stappen zetten blijft dus onverminderd van belang. Vanaf 2025 zijn er in 5 jaar tijd nog eens circa 4.000 scholen te gaan. De programma’s van Kenniscentrum RuimteOK, zoals het programma Onderwijshuisvesting, het Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting en Scholen op Koers naar 2030 bieden ondersteuning voor scholen bij de verduurzamingsopgave. Hierbij is zonne-energie opwek onderdeel van een bredere integrale oplossing. Ook de hierboven genoemde ontzorgingsprogramma’s klein maatschappelijk vastgoed bieden ondersteuning per provincie aan de kleine schoolbesturen (max. 10 schoolgebouwen).

Duurzaamheid krijgt structureel vorm in het onderwijs

Tot slot, maar zeker niet minder belangrijk, krijgt duurzaamheid als vast onderdeel van het curriculum steeds meer vorm en tractie in het onderwijs. Zowel vanuit de krachtenbundeling van ministeries, door middel van het Uitvoeringsplan Duurzaamheid in het Onderwijs. Als ook door pro-actieve leerkrachten met behulp van partijen van ‘onderop’. Coöperatie Leren voor Morgen speelt hierbij een belangrijke rol als verbinder en aanjager.

Van zonnepanelen naar een integrale, duurzame energievoorziening

Onze ambassadeurs en schooldakcoaches vormen de voorhoede in de schooldakrevolutie. Zij hebben waardevolle relaties gevormd met alle betrokken partijen. We hebben aangetoond dat technisch heel veel mogelijk is. En ook hoe je vanuit een gemeente of schoolbestuur een brug slaat naar technische kennis en expertise in de markt. De hulpvraag van schoolbesturen is verschoven van advisering naar projectmanagement en realisatie. Dat is werk dat goed door marktpartijen uitgevoerd kan worden. Bovendien is er een toenemende focus op meer gespecialiseerde en geïntegreerde toepassingen, van energie-opwek en opslag tot warmtebeheer en ventilatie. We zien weliswaar dat onze rol als aanjager geslaagd is, maar doeners blijven onverminderd van groot belang bij het verduurzamen van schoolgebouwen. Goed dus om te kunnen melden dat onze huidige projectmanagers zich vanaf 2025 blijven inzetten voor het ontzorgen van schoolbesturen en gemeenten. Wordt vervolgd!

Toekomst van het erfgoed van Stichting Schooldakrevolutie

Waarom nu al deze aankondiging? Het stilvallen van een vliegwiel is natuurlijk zonde. We zijn trots dat ons einddoel in zicht is én vinden het belangrijk dat de revolutie op schooldaken verder doorgaat. Daarom willen we iedereen tijdig informeren en trekken we niet stilletjes de deur dicht. We zijn al in gesprek met onze relaties om maatwerk te bieden en uiteraard ronden we onze werkzaamheden in goed overleg af. We blijven proactief, onafhankelijk en transparant. Ook zoeken we voor ons team van impactmakers en het zorgvuldig opgebouwde erfgoed van Stichting Schooldakrevolutie, zoals de kennisbank, het workshopportaal en de schooldakkaart, actief naar een nieuw onderdak. Bouw jij met jouw organisatie aan een duurzame toekomst? En zie je kansen? We gaan graag in gesprek.

Doeners blijven belangrijk

Het jaar is nog niet afgelopen en voordat we iedereen gaan bedanken, geven we de schooldakrevolutie dan ook nog een flinke slinger. We zijn tot eind dit jaar beschikbaar voor het ondersteunen van schoolbesturen bij besluitvorming en we verschaffen gemeenten graag inzichten met scholenlijsten en schooldakkaarten.

Vraag jij je af: “hoe nu verder?” Twijfel niet en laat het ons weten. Ook voor andere vragen zijn wij bereikbaar via contact@schooldakrevolutie.nl.

Nog niet aangemeld voor onze nieuwsbrief? Meld je aan via onderstaande velden en we houden je op de hoogte.